Demeter Ágoston 2016. február 28.

Nyomtatóbarát változat

Havas 70 – I. kötet >>>
Havas 70 – II. kötet>>>

Demeter Agoshton Laslo bushuvav, shtarvardesh thaj inja bershengo sim, ando Chongrado rakhadyilem ande jekh mija inja shela shovvardesh thaj shtarto bersh (1964), ando decemberi po deshoxtoto dyes.

Shtar zhene sam phral, duj shave thaj duj sheja. Muri maj-phuri pheny Magdolna bushol, voj shtarvardesh thaj efta bershengi avla ande kado bersh ando oktoberi. Romeste si (lako rom si ando chongrado o romano majcinimasko sheruno, voj lesa kerel butyi) trin sheja sila. Laki majphuri shej Brigi bushol, andej Peshta beshel thaj vi kothe kerel butyi socialisho butyarica-j.

Laki mashkarutnyi shej Adrien bushol, romeste-j andej Kishkunfeledyhaza, la duj shavora si, jekh shavo thaj jekh shej. E majcini shej Alexandra bushol, voj ando Chongrado sityol ando gimnaziumo phirel, voj majdur kamel te sityol andej Peshta
po Pazmany Peter Katolikusho Univerziteto, kris kamelas te sityol.

Muri majcini pheny Erzhebet bushol, voj shtarvardeshe bershengi nachilas ande kado bersh ando majushi. Vi voj romeste-j, andej Kishkunfeledyhaza beshel, trin shavora sila, jekh shavo thaj duj sheja. Lako shavo Todor bushol, bish thaj duje
bershengo-j siles aba romnyi thaj ekh cino shavo. Laki majbari shej Mercedes bushol deshinja bershengi-j, aba romeste-j, de najla inke shavora. Laki majcini shej Sabrina bushol, voj dehushove bershengi-j, inke sityol thaj peska dasa beshel. Lako rom Todor bushol, shtarvardesh thaj duje bershengo-j akanak chi kerel butyi, ke nasvalo-j.

Muro phral Istvan bushol, voj tranda thaj inja bershengo-j, ando Chongrado beshel peska romnyasa, thaj peske duje shavorenca, jekh shavo thaj jekh shej siles. Lesko shavo Pishti bushol deshefta bershengo-j, ande’k mashkarutnyi shkola sityol ando Senteshi. Leski shej Fati bushol voj deshuduje bershengi-j, ando Chongrado sityol ando gimnaziumo phirel.

Muro dad Demeter Laslo busholas, butyarnyiko manush sas, ando Chongrado kerlas butyi, voj aba bish thaj trin bersh kaj mulas, shtarvardesh thaj shove bershengo sas, kana mulas. 

Muri dej Ajtai Erzhebet bushol, voj shovvardesh thaj oxto bershengi nachilas ande kado bersh ando februari. Vi voj butyarnyiko zhuvlyi sas varekana, kana inke kerlas butyi, de la, pe lako butyako than reslasla ekh balesheto, anda kadi tele ramosardela. Kana majcini sas, feri andej univerzalno shkola phirdas shtar klasso. Te iskiril thaj te ginavel zhanel, de najla professija, ke chi zhanglas te sityol, ke avri linela andaj shkola ke khere trubusardas te zhutil peska familijake.

Pala kodi sar rakhadyilem ando Chongrado ande’k cino kher beshasas po Vajkosho Telepo. Muro dad thaj muri dej kathar line nevo kher, le kheresko anav „CH” kher sas ande savo ande jekh mija inja shela eftavardesh thaj dujto bersh (1972)
shaj gelam ande te beshasles. Kana ande univerzalno shkola phiros le anglune duj klassura anda o Vajkosho Telepo phirdem avri. Pala kadi aba ande o nevo kher beshasas, khatar phiros andej univerzalno shkola. Paji nas ando kher, (Ando Vajkosho Telepo) kade trubulas bradyasa te zhas pej xajing pala pajeste. Chi villanyi nas ratyi, po zido sasame ekh dulmutanyi lampa, ande soste petroleumo shorasas, thaj kodi phabarasas te dikhas vareso, te na avel tunyariko. Kana cino simas mishto hatyarosma po Vajkosho telepo. Muro dad, thaj muri dej butyi kerenas. Nasame but love, de so kamasas te kinas, kodo kinasas. Muro dad ande sako bersh balen shinelas, sasles duj grast thaj ekh vurdon, andel forura phirelas.

Mishto sityuvos, mure sityara phende te sityuvav majdur, pala e univerzalno shkola ando Hodmezovasharhelyi gelem te sityuvav, ande Korvin Matyash (atunchi inke Komochin Zoltan busholas) mashkarutnyi shkola.

Pala e mashkarutnyi shkola inke chi gelem te sityuvav majdur ke mure dades nas kattyi love te potyinel pala mande anda o sityipe, anda kadi butyi gelem te kerav. Muro angluno butyako than ando Chongrado sas, ando Halas restauranto,
pinceri simas. Sasma vi maj but butyake thana, andel restaurantura keros butyi, sar pinceri.

Kana bish thaj jekhe bershengo simas lem mura anglunya romnya, kastar sima ekh baro shavo Norbi bushol, voj bish thaj inja bershengo-j akanak. Leski dej romanyi zhuvlyi si (pa lako dad masharica-j) pel piacura bikinel, vi lako rom kasa akanak
trajol, lasa bikinel kethane. Pala kadi sasma vi dujto, vi trito romnyi, de kathar muri shtarto romnyi kerdyilasma ekh kaver shavo, kon Demeter Laslo Rokko bushol (pala pesko kerestapo las pesko anav). Aba kadale shaveske nashtig dem o
Agoshton sar anav, ke muro maj baro shavo Agoshton bushol –kado-j lesko ungriko anav- o Norbi lesko romano anav si. O cino Rokko –muro maj cino shavo siande kado bersh avla oxto bershengo, ande univerzalno shkola phirel, ando dujto
klasso. Ando Moshonmadyarovari beshel peska dasa, ke chi sam aba kethane, unyivar sityilam te maladyuvas, kana leski dej anelles khere. Leski dej Edina bushol, ando Moshonmadyarovari kerel butyi, vundyarica si.

Akanak vi ando Chongrado, vi ando Segedino beshav, ke muri amalkinya segedinoskij, la kothe si kher thaj kana me ando Segedino sityarav atunchi kothe sityilem te avav. Kana ando Chongrado sima butyi, atunchi khere zhav ando Chongrado.

Me mura dasa khere romanes sityilem te vorbij, de le maj terne ande muri familija chi vorbin romanes (de hatyaren e romanyi shib), ke andej shkola feri ungrika vorbin.

Tranda thaj shtare bershengo simas, kana pej Wesley Janosh Oprunyi Shkola gelem andej Peshta, andel duj miji thaj dujto bersh lem kaj muro vast muri diploma, atunchi aba tranda thaj oxto bershengo simas.

E romanyi shib sityarav, mure legmaj but sityarde gazhe-j, von anda kodi sityon e romanyi shib, ke o egzameno trubulle kaj pengi diploma. Romane manusha feri kasave sityile mande te aven unyivar te sityon, kon chi vorbin e romanyi shib, vaj na mishto vorbinla.

Bute manushenge zhanglem te zhutij kade, ke line pengi diploma.

Ande muri familija me simas o angluno manush kas sas diploma, de aba vi mura maj phura phenyaka maj bara sha la Brigija si diploma, andej Peshta sityilas, pej ELTE phirdas. Akanak andej Peshta kerel butyi ande’k phurengo kher, sar socialisho butyarica. Andej Peshta beshel peske amalkinyanca.

Akanak iskirij ekh romanyi ginadyi. Lako anav - Jekh mija vorbi romanes. Sityuvav e romanyi shib thaj getojma po egzameno – si.

Fajasma gata te avel, feri najma but slobodo vrema te iskirij, ke butyi kerav, de kade gindij ke zhutila o raj Del, thaj gata avla na pe buteste! So sityilem thaj zhanav paj e romanyi shib thaj kultura sa andre avla ande kadi ginadyi.

Bari-j muri familija, de na sakonesa sityilem te maladyuvav. Fajasma o romanipe majdur opre te inkrav ande muri familija, vi kado identitashi (O romano identitashi, te inkrenles le romane manusha) majdur fajasma te dav mure nyamonge, opre te shaj ashel vi majdur e romanyi shib thaj kultura!

• Emléknyom

• A hozzászóláshoz regisztráció és belépés szükséges